Z dniem 9.07.2018 r. weszły w życie znowelizowane przepisy o przedawnieniu, które wprowadziła ustawa z dnia 13.04.2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw.
Jakie zmiany niesie ze sobą nowa ustawa?
Dotychczas uchylenie się od zaspokojenia roszczenia następowało tylko w przypadku podniesienia tzw. zarzutu przedawnienia. Nie wystarczał więc sam fakt, że roszczenie było przedawnione. Konieczne było jeszcze sformułowanie odpowiedniego zarzutu i podniesienie go przed sądem.
Wprowadzony nowelizacją art. 117 § 21 KC od powyższej zasady przewiduje wyjątek. Obecnie po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się już zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi. Przy czym przez konsumenta rozumiemy osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Sąd oddali więc powództwo wówczas, gdy stwierdzi, że upłynął termin przedawnienia roszczenia przysługującego względem konsumenta.
W wyjątkowych przypadkach sąd może jednak, po rozważeniu interesów stron, nie uwzględnić upływu terminu przedawnienia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi, jeżeli wymagają tego względy słuszności. Powyższy przepis może okazać się jednak tzw. przepisem martwym. Już przed nowelizacją sądy mogły bowiem nie uwzględnić zarzutu przedawnienia w wyjątkowych przypadkach z uwagi na tzw. nadużycie prawa, o którym mowa w art. 5 KC. W praktyce zdarzało się to jednak bardzo rzadko.
W przypadku upływu terminu przedawnienia roszczenia pojawia się pytanie, czy takie roszczenie nadal istnieje, czy wręcz przeciwnie. Otóż roszczenia przysługujące przeciwko konsumentowi z chwilą upływu terminu przedawnienia przekształcą się w tzw. zobowiązanie niezupełne (naturalne), a więc nadal będą istnieć, choć nie będzie ich można dochodzić przed sądem. Ma to o tyle znaczenie, że jeżeli konsument przez przypadek spełni przedawnione roszczenie, to nie będzie mógł domagać się ich zwrotu, np. poprzez zwrot świadczenia nienależnego.